Το 1984, στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, η Σοβιετική Ένωση κυκλοφόρησε ένα εντυπωσιακό προπαγανδιστικό πόστερ που αξιοποιούσε τη δημοφιλή —αλλά τότε απαγορευμένη— μυθολογία του Star Wars. Στο πόστερ, το διαστημικό λεωφορείο Space Shuttle Columbia εμφανίζεται ως μέλος του διαστημικού στόλου του Darth Vader, συνοδευόμενο από το μήνυμα ότι οι ΗΠΑ έχουν υιοθετήσει στρατηγική "διαστημικών πολέμων και κοσμικής τρομοκρατίας". Η αναφορά είχε ως στόχο το φιλόδοξο και αμφιλεγόμενο πρόγραμμα Strategic Defense Initiative (SDI) του Προέδρου Ronald Reagan, γνωστό και ως “Star Wars Program”, το οποίο επιδίωκε τη δημιουργία ενός διαστημικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας βασισμένο ακόμη και σε πυρηνικά λέιζερ. Το πόστερ διατύπωνε τη σοβιετική θέση ότι οι ΗΠΑ στρατιωτικοποιούν το διάστημα, ξοδεύοντας πάνω από $15 δισεκατομμύρια ετησίως, και καλούσε σε παγκόσμια συμφωνία για τον αφοπλισμό σε τροχιά.
Ωστόσο, πίσω από την επιφανειακή ρητορική ειρήνης, υπήρχε μια έντονη ειρωνεία. Η ίδια η Σοβιετική Ένωση είχε ήδη αναπτύξει στρατιωτικά προγράμματα στο διάστημα, όπως οι διαστημικοί σταθμοί Salyut, που ήταν εν μέρει κάλυψη για τις οπλισμένες πλατφόρμες Almaz, εξοπλισμένες με πολυβόλα και έτοιμες για πιθανά σενάρια μάχης στο διάστημα. Επιπλέον, το 1984 —την ίδια χρονιά με το πόστερ— παρουσιάστηκε το διαστημικό λεωφορείο Buran, ένα σχεδόν πιστό αντίγραφο του Columbia, σχεδιασμένο εξ αρχής για στρατιωτική χρήση και πιθανή μεταφορά πυρηνικών όπλων. Αν και η σοβιετική προπαγάνδα υποστήριζε ότι η ΕΣΣΔ προωθούσε την ειρήνη, τα ίδια της τα διαστημικά προγράμματα υπονόμευαν αυτό το αφήγημα. Η υποκρισία συμπληρωνόταν από το γεγονός ότι, παρότι το Star Wars ήταν επίσημα απαγορευμένο στην ΕΣΣΔ μέχρι το 1990, οι δημιουργοί του πόστερ γνώριζαν ότι το κοινό είχε ήδη εξοικειωθεί με τους χαρακτήρες και την πλοκή — είτε μέσω παράνομης διακίνησης VHS, είτε από λαθραίες προβολές.
Σήμερα, τέσσερις δεκαετίες αργότερα, το σύνθημα του πόστερ “Διάστημα — Ειρήνη!” μοιάζει πικρά ειρωνικό. Σύμφωνα με αποκαλύψεις της Wall Street Journal το 2025, η Ρωσία φέρεται να εκτόξευσε το 2022 δορυφορικό σύστημα με δυνατότητα πυρηνικής αντιδορυφορικής επίθεσης, παραβιάζοντας την ίδια τη σοβιετική ρητορική του παρελθόντος. Το σοβιετικό πόστερ του 1984 δεν αποτελεί απλώς ιστορικό ντοκουμέντο, αλλά ζωντανή υπενθύμιση του πώς ακόμη και η λαϊκή κουλτούρα —όπως το Star Wars— μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο γεωπολιτικής προπαγάνδας και ιδεολογικής αντιπαράθεσης. Στον γαλαξία του Ψυχρού Πολέμου, οι ρόλοι του καλού και του κακού αποδείχθηκαν ενίοτε τόσο εύκαμπτοι όσο και τα ίδια τα σύμβολα που επιχειρούσαν να τους αποτυπώσουν.
Διαβάστε επίσης:
Sith vs Jedi Order: Δύο Όψεις Tου Ίδιου Νομίσματος